ZOSTAŃ W DOMU I GRAJ W SZACHY! (89), PRZEPISY GRY W SZACHY (12)

ZAPIS PRZEBIEGU PARTII SZACHOWEJ (2)
ZASADY NOTACJI ALGEBRAICZNEJ

 Każda figura (w tym opisie „figura“ oznacza bierkę inną, niż pionek) jest oznaczona pierwszą, dużą literą swojej nazwy:
K = król,
H = hetman,
W = wieża,
G = goniec,
S = skoczek.

Zawodnicy mają prawo używać pierwszej litery nazwy figury w brzmieniu powszechnie przyjmowanym w danym (swoim) kraju.
Pionki nie są oznaczane pierwszą literą ich nazwy, ale są rozpoznawane przez brak tej litery. Przykłady: e5, d4, a5, ale nie pe5, pd4, pa5
Osiem linii pól szachownicy (od lewej do prawej strony białych oraz od prawej do lewej strony czarnych) oznaczonych jest małymi literami a, b, c, d, e, f, g, h.
Osiem rzędów pól szachownicy (licząc od najbliższego do najdalszego rzędu po stronie białych oraz od najdalszego do najbliższego rzędu po stronie czarnych) jest ponumerowanych kolejno:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8.

W początkowej pozycji, białe figury stoją w pierwszym rzędzie, białe pionki w drugim rzędzie, czarne figury w ósmym rzędzie, a czarne pionki w siódmym rzędzie.
Z tego wynika, że każde z 64 pól szachownicy ma jednoznaczne oznaczenie literowo-cyfrowe.
Każde posunięcie figurą zapisuje się za pomocą podania symbolu literowego figury i pola docelowego. Nie należy umieszczać myślnika pomiędzy symbolem literowym figury i polem docelowym.
Przykłady: Ge5, Sf3, Wd1.
Posunięcia pionków są zapisywane wyłącznie poprzez podanie symbolu pola docelowego. Przykłady: e5, d4, a5.
Tzw. „pełna notacja” obejmująca również pole startowe bierki jest również dopuszczalna. Przykłady: Gb2-e5; Sg1-f3; Wa1-d1, e7-e5, d2-d4, a6-a5.
Jeżeli figura bije bierkę przeciwnika, to znak „x” można postawić pomiędzy:
– symbolem literowym figury i polem docelowym.
Przykłady: Gxe5, Sxf3.
Jeżeli pionek wykonuje bicie, to należy najpierw zapisać oznaczenie linii, na której stoi pionek, a następnie oznaczenie pola docelowego, poprzedzone ewentualnie znakiem „x“ (lub „:”).
Przykłady, np. dxe5, gxf3, axb5.
W przypadku bicia w przelocie, polem docelowym jest pole, na którym znajdzie się pionek po dokonaniu zbicia, a do notacji można dodać symbol „e.p.“ (en pas-sant).
Przykład: exd6 e.p.
W Polsce zamiast litery „x“ do oznaczenia bicia powszechnie używa się dwukropka „:“,
G:e5, S:f3, W:d1, d:e5, g:f3, a:b5, ale w praktyce zwykle pomija się znaki przy biciu pionkami, zarówno „x“, jak „:“.
Skrócona notacja wygląda następująco: de5, gf3, ab5.
Jeżeli dwie identyczne figury mogą wykonać posunięcie na to samo pole, to figura wykonująca posunięcie powinna zostać wskazana następująco:
1) .Jeśli obie figury stoją w tym samym rzędzie, to należy podać:
a) symbol literowy figury,
b) symbol linii, na której stoi figura
c) oznaczenie pola docelowego.
Przykład:  Dwa skoczki stoją na polach g1 oraz e1 jeden z nich idzie na pole f3;
notacja: Sgf3 albo Sef3.

2) Jeśli obie bierki stoją na tej samej linii, to należy podać:
a) symbol literowy figury,
b) numer rzędu, na którym stoi figura
c) oznaczenie pola docelowego.
Przykład: Dwa skoczki stoją na polach g5 oraz g1 i jeden z nich idzie na pole f3;
notacja: S5f3 albo S1f3 .

3) Jeśli obie figury stoją na różnych liniach i rzędach, to należy preferować sposób 1.
Przykład: Dwa skoczki stoją na polach h2 oraz d4 i jeden z nich idzie na pole f3;
notacja: Shf3 albo Sdf3.

W przypadku bicia na polu f3, w przedstawionych przykładach należy do-dać znak „x“ (lub „:“) i wtedy notacja wygląda następująco:
1) Sgxf3 albo Sexf3,
2) S5xf3 albo S1xf3,
3) Shxf3 albo Sdxf3.

W przypadku promocji pionka, posunięcie pionka powinno być uzupełnione symbolem literowym promowanej figury, umieszczonym po symbolu pola docelowego.
Przykłady: d8H, exf8S, b1G, g1W.
Oferta remisowa powinna być zaznaczona symbolem (=).
Ważne skrótowe symbole:
0-0 = krótka roszada z wieżą h1 lub h8 (skrzydło królewskie)
0-0-0 = długa roszada z wieżą a1 lub a8 (skrzydło hetmańskie)
x = bicie
+ = szach (można dopisać na końcu posunięcia)
++ lub # = mat (w Polsce X)
e.p. = bicie w przelocie (en passant)
Ostatnie cztery symbole nie są obowiązkowe w notacji.
Posunięcia muszą być kolejno numerowane.
Po numerze należy zapisać najpierw posunięcie białych, a następnie czarnych.
Oprócz zapisu posunięć, zawodnik może na blankiecie notować zużyty czas namysłu oraz symbole szacha „+“ lub mata „X“ (tak często oznacza się mata w Polsce).
Po zakończeniu gry zawodnik ma obowiązek wpisać rezultat na formularzu partii, a następnie podpisać obydwa formularze (swój i przeciwnika).

                                                                                               Opracował: Wojciech Kowalczuk