ZOSTAŃ W DOMU I GRAJ W SZACHY! (75), HISTORIA SZACHÓW (8)

Po kilku latach od rezygnacji Paula Morphy’ego z aktywnej gry w szachy, pojawił się nowy mistrz, któremu szachiści zawdzięczają systematyczne podejście do gry i intensywny rozwój teorii. Był nim Wilhelm Steinitz. Urodził się w 1836 r. w Pradze. Był więc rok starszy od Morphy’ego, ale swoją międzynarodową przygodę z szachami zaczął dopiero w wieku 26 lat, gdy uchodził już za najlepszego szachistę w Wiedniu, gdzie wcześniej zamieszkał i gdzie studiował. 

Kasparow w swojej książce “Moi wielcy poprzednicy” w ten sposób podsumowuje zasługi Steinitza dla szachów: “Podstawową zasadę można sformułować następująco: plan zawsze powinien bazować na ocenie pozycji. Mistrz wypracowuje wiele kryteriów, pozwalających mu orientować się w sytuacji. Te kryteria (…) mają decydujący charakter. Służą niczym kompas żeglarzowi, pływającemu po oceanie kombinacji. (…) Steinitz wyróżnił  wiele istotnych zasad pozycyjnych i odkrył, że olśniewające ataki często dochodzą do celu wyłącznie wskutek wyjątkowo słabej obrony przeciwnika. Zdecydowanie rozwijając sztukę obrony, Steinitz, zgodnie ze słowami Euwego ‘podważył ogólnie przyjęty, dzięki zwycięstwom Morphy’ego i Anderssena, aksjomat o konieczności ataku’. W miejsce tego wysunął pojęcie uzasadnionego ataku, wypływającego ze skrupulatnego nagromadzenia drobnych przewag”. Steinitza można więc nazwać ojcem gry pozycyjnej.

W 1883 r. Steinitz zamieszkał w Nowym Jorku. W 1886 r. świat szachowy dojrzał do decyzji o meczu o mistrzostwo świata. Z doświadczonym 50-letnim Steinitzem reprezentującym jeszcze Austro-Węgry zagrał Johann Zukertort. Mecz, który był rozgrywany w Stanach Zjednoczonych, rozpoczął się świetnie dla Zukertorta, ale Steinitz odrobił straty i w drugiej części meczu wyraźnie górował nad przeciwnikiem, zwyciężył i został pierwszym szachowym mistrzem świata.

W kolejnych latach Steinitz otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Obronił tytuł mistrza zwyciężając w 1889 r. z Czigorinem, w 1891 r. z Gunsbergiem oraz w 1892 r. ponownie z Czigorinem. W 1894 r. przegrał mecz z Emanuelem Laskerem. W rewanżu rozgrywanym dwa lata później również zwycięzcą został Lasker. Steinitz miał jednak wówczas już 60 lat! Mistrz zmarł w 1900 r. w Nowym Jorku.