ZOSTAŃ W DOMU I GRAJ W SZACHY! (39), PRZEPISY GRY W SZACHY (1)

PRZEPISY GRY W SZACHY (1)

W tym cyklu zostaną omówione przepisy gry Międzynarodowej Organizacji Szachowej (FIDE) oraz przepisy turniejowe FIDE. Będzie to przypomnienie zasad szachowych dla wszystkich, ponadto oprócz omówienia zostaną przedstawione ciekawostki związane z interpretowaniem przepisów gry, przypadki z gry turniejowej i inne z dziejów szachów.

Historia zegara szachowego.

Gra w szachy nieodłącznie wiąże się z odmierzaniem czasu dla grających szachistów. Pierwotnie używano klepsydr (zegarów piaskowych). Wprowadził je do praktycznej gry w 1852 r. Howard Staunton (angielski szachista, nieoficjalny mistrz świata 1843-1851).  Powodem tego był jego mecz z E. Williamsem, w którym prowadził (sześć wygranych, dwie porażki i trzy remisy) i do zwycięstwa w całym pojedynku potrzebował już tylko jednego punktu. Jednak Williams podczas tego meczu nad jednym posunięciem potrafił zastanawiać się ponad dwie godzin a poszczególne partie trwały 15 – 20 godzin. Taki sposób gry wprawiał Stautona w stany nerwowe, co doprowadziło do poddania przez niego praktycznie wygranego meczu.

W 1866 r. rozegrano mecz Anderssen – Steinitz, podczas którego użyto dwóch oddzielnych zwykłych zegarów, włączanych i unieruchamianych przemiennie.

W 1883 r. na międzynarodowym turnieju szachowym w Londynie zastosowano do pomiaru czasu pierwszy zegar szachowy, którego twórca był T. B. Wilson. Od tego czasu w turniejach zaczęto powszechnie stosować zegary szachowe. Zegary te (mechaniczne) były udoskonalane i wzbogacane – dodano tzw. chorągiewkę, przyciski.

W 1964 r. w Związku Radzieckim wynaleziono elektroniczny zegar szachowy, a w 1973 r. skonstruowano w USA pierwszy cyfrowy zegar szachowy, który powszechnie wszedł do praktyki turniejowej.

W latach po II wojnie światowej w turniejach szachowych w Polsce, gdzie grało sporo szachistów, a brakowało zegarów szachowych (finanse, brak producenta), posunięcia wykonywane były na komendy: białe ruch – czarne ruch. Komendy te były nagrywane na taśmie i odtwarzane z magnetofonu. Zawodnicy byli zobowiązani do wykonania swojego posunięcia, do chwili, gdy padła komenda na wykonanie ruchu przez przeciwnika.

Opracował: Wojciech Kowalczuk