Wawel – „Polskie Akropolis”

27.04.2020 r.

Spotkania z architekturą3

Wawel – „Polskie Akropolis”.

W piątek byliśmy na wycieczce w stolicy, dzisiaj podróż do Krakowa na wzgórze wawelskie, do zamku polskich królów i narodowej nekropolii. Znajdziemy tam ślady polskiej historii i zabytki :romańskie, gotyckie i renesansowe. Pierwszą wzmiankę kronikarską o grodzie książęcym na Wawelu spotykamy u Galla Anonima. Pisze on, że książę Bolesław zwany Śmiałym lub Szczodrym siedział „w mieście Krakowie przed pałacem w otoczeniu swego dworu”. Kraków był stolicą Polski od połowy XI w. do 1596 r. Ale mimo przeniesienia stolicy do Warszawy pozostał miejscem królewskich koronacji i pochówków.

Pierwsza romańska katedra na Wawelu była konsekrowana w 1142 roku. Kronikarz pisze, że Bolesław Krzywousty „postanowił dźwignąć wspanialej i nad inne kościoły polskie uświetnić kościół katedralny krakowski…”. Jej pozostałością jest krypta św. Leonarda, jedno z najlepiej zachowanych wnętrz romańskich w Polsce. Ma ściany zbudowane z ciosów kamiennych i sklepienia krzyżowe. W krypcie św. Leonarda , 2 XI 1946 r., miał swoją mszę prymicyjną Karol Wojtyła, a w czerwcu 1997 r. , jako papież Jan Paweł II, odprawił mszę św. w 50 rocznicę święceń kapłańskich.

Katedra na Wawelu stała się miejscem koronacji władców Polski i miejscem ich wiecznego spoczynku.„Ciała śpią, dusze czuwają” to napis, który widnieje nad wejściem do grobów królewskich. Na szczególną uwagę zasługują królewskie sarkofagi. Do najstarszych należy sarkofag Władysława Łokietka. Natomiast najcenniejszym jest wykonany przez Wita Stwosza, z czerwonego marmuru, nagrobek króla Kazimierza Jagiellończyka.

W okresie renesansu gotycka katedra na Wawelu nie uległa przeobrażeniom. W wieży Zygmuntowskiej zawieszony jest dwunastotonowy dzwon Zygmunta, który odzywa się tylko podczas najważniejszych świąt i wydarzeń. Obok katedry powstały renesansowe kaplice. Najcenniejszą z nich jest Kaplica Zygmuntowska, mauzoleum ostatnich Jagiellonów. Projektował ją Bartłomiej Berrecci. Sam zamek w dobie Odrodzenia był centrum życia dworskiego, kulturalnego i politycznego. Tu odbyły się uroczystości weselne w czasie zaślubin Zygmunta I Starego z Boną Sforzą. ( kronikarz zapisał, że w tym czasie było czynnych na zamku aż 31 kuchni!). Tu przybywali artyści i przedstawiciele nauki i literatury, np. Jan Kochanowski i Łukasz Górnicki. Kochanowski pisał między innymi o królewskim błaźnie Stańczyku. A inny pisarz Stanisław Orzechowski opisywał wawelskie arrasy. Było ich aż 360. Te wspaniałe tkaniny wykonali na zamówienie brukselscy mistrzowie. Tkane obrazy przedstawiały sceny biblijne, tematy krajobrazowo – zwierzęce i herby królewskie.

Poetycką wizję stworzenia w Krakowie centrum wolnego państwa napisał Stanisław Wyspiański. „Polskie Akropolis” to projekt zabudowy Wawelu w/g koncepcji Stanisława Wyspiańskiego i Władysława Ekielskiego.(makieta).Grupa plastyczna była na Wawelu w 2012 r. podczas wycieczki nagrodowej do Krakowa.

Zadanie na dzisiaj : wykonajcie prace inspirowane architekturą zamku na Wawelu. Możecie też przedstawić inne zabytki Krakowa. Technika dowolna. Prace wezmą udział w konkursie „Witaj majowa jutrzenko…” – Polska w majowych barwach, którego celem jest zaprezentowanie piękna naszej ojczyzny. Czekam na wasze „plastyczne podróże” do Krakowa.. Proszę je przesłać na adres : j.waksmundzka@mdk.swidnica.pl

Pozdrawiam i życzę radosnej twórczości. Joanna Waksmundzka